مستندی جدید در مورد بروس لی و نژاد پرستی در هالیوود، به نمایش درآمده که نشان می دهد با استعدادی که بروس لی در بازیگری داشت باید او نقش های اصلی متعددی را در هالیوود به دست آورده باشد.
اما صنعتی که به طور مستمر بازیگران سفید پوست را مورد توجه می دهد ، نمی تواند در مورد یک بازیگر آسیایی سرمایه گذاری کند.
بر اساس مستند تازه ساخته شده30 برای 30″ یا “مثل آب باشید”در مورد بروس لی و تلاش بی نظیر این بازیگر- کارگردان ،شکی نیست که استعداد لی و کاریزمای لی موجب شد او نقش های اصلی را در هالیوود به دست آورد.
اما تاریخ صنعت سینما به رنگ بازیگران چنان اهمیت می دهد که زرد پوستها هرچه قدر هم استعداد داشتند، در هالیوود به حاشیه رانده می شدند.
این فیلم با فیلم های آرشیوی از یک لی جوان که حرکات رزمی را انجام می دهدآغاز می شود.او آرام و با طمانینه در جلوی دوربین – و با شگفتی دلپذیر در کت و شلوار و کراوات – حاضر می شود.لی جلوی مدیران استودیو نشسته برای اینکه آنها ببینند آیا او کیفیت یک ستاره را دارد یا خیر؟ اما برای تبدیل شدن به یک مرد پیشرو در ایالات متحده ، لی هنوز باید ابتدا به یک سوپراستار در خارج از کشور،مثلا هنگ کنگ ، تبدیل می شد.
مستند ” مثل آب باشید” نام خود را از صحبتهای لی برداشت می کند که او میگوید: آب نرم است اما قادر به نفوذ به سخت ترین مواد است .این گفته مبنا و فلسفه مورد نیاز در مورد مبارزات لی در هالیوود برای کسب موفقیت است.
در این فیلم شنونده اظهارات دخترش شانون لی ، لیندا لی کادول همسرش ؛ برادرش، رابرت لی؛ و دوستانی چون کریم عبدالجبار و دن اینوسانتو هستیم. در بخش اول فیلم “Be Water” تأکید می شود که چگونه هالیوود هنوز برایش سوال است که آیا فیلم هایی با بازیگران آمریکایی -آسیایی در بازار قابل فروش هستند ؟این فیلم یکی از سه فیلم آمریکایی در مورد زندگی لی است. قبلا فیلم “اژدها ،داستان زندگی بروس لی” در سال 1993 ساخته شده بود .
فیلم دیگری نیز با نام تولد اژدها در سال 2016 ساخته شد.یعنی با وجود وضعیت لی به عنوان یک نماد فیلمهای رزمی ودر نزدیک به 50 سال پس از مرگ وی، فقط 3 فیلم ساخته شده است.
این مستند نژاد پرستی ای که لی در هالیوود با آن روبرو بوده ،همچنین قدیمی بودن ریشه نژادپرستی در آمریکا را منعکس می کند .
بروس لی ، در سال 1940 در سانفرانسیسکو متولد شد و در هونگ کونگ بزرگ شد ، لی هنگامی که در 18 سالگی به این کشور بازگشت ، مسائل نژادی موجود در ایالات متحده را در نمی یافت.
سپس ، به عنوان یک دانشجوی دانشگاه واشنگتن ، دوستان وی شامل سفیدپوستان ، لاتین ها ، آمریکایی های آفریقایی و آمریکایی های آسیایی بود. او با امی سانبو ، آمریکایی مغرور ژاپنی آشنا شد .سانبو به او گفت که چگونه دولت فدرال خانواده اش را در جریان جنگ جهانی دوم مجبور به حضوردراردوگاه های کار کرد ه است.
“مثل آب باشید” همچنین نشان می دهد که لی ، در جوانی ، چگونه به یک جنبش حقوق مدنی علاقه مند شد. گرچه جامعه آمریکا در آن زمان تفکیک شده بود و بسیاری از موسسات خصوصی خود را ملزم به رعایت تفکیک نژادی میدانستند. اما زمانی که استودیوی هنرهای رزمی لی افتتاح شد. اولین شاگرد وی مرد سیاه پوستی به نام جسی گلوور بود.
با این حال ، ناآرامی های نژادی در سراسر کشور گسترش یافت ، لی را از آینده آمریکا نگران کرد (نگرانی ای که اکنون در سال 2020 به طور گسترده ای مشاهده می شود).
لی قصد داشت با باز کردن زنجیره ای از مدارس هنرهای رزمی ، به آمریکایی ها درباره فرهنگ چینی ،آموزش دهد. حضور در مسابقات بین المللی کاراته لانگ بیچ در سال 1964 باعث تغییر برنامه های وی شد.
تحت تأثیرنمایش قدرتمندانه لی در این رویداد ، یک تولید کننده فیلم پیشنهاد داد که از وی آزمونی برای حضور در سینما گرفته شود .این اولین قدم از چندین قدم سرنوشت ساز او برای حضور در سینما بود.
او با ایفای نقش یک مامور نقاب زده که ضمنا هنرهای رزمی را نیز اجرا میکرد،نقشی با نام کانو در سریال زنبور سبز تولید شبکه ABC بدست آورد. اگرچه فقط در یک فصل از این سریال حضور داشت.
این نمایش تلویزیونی می بایست زمینه موفقیت بزرگی برای لی باشد ، اما تماشاگران برنامه فقط در چند خط به لی پرداختند و استودیو نیز تقریباً پنج برابر کمتر از ستاره نمایش به وی دستمزد پرداخت کرد.
وقتی شبکه بعد از پخش فصل اول “زنبور سبز” ادامه آن را لغو کرد ، لی – که با لیندا امری ، دانشجوی سابق سفید پوست ازدواج کرده بود ، با مشاهده قوانین کلیشه ای آن دوران سینما (والبته این دوره ) دچار افسردگی شد. کارهای بازیگری او خیلی زود متوقف شد. زیرا او از بازی درسینمایی که برای آسیایی ها اهمیت قایل نبود، آزار می دید ، همچنین نقشهای درست و حسابی و قابل توجهی نیز به او پیشنهاد نشد.
بر همین اساس ، اوتصمیم به آموزش هنرهای رزمی به ستارگانی مانند استیو مک کوئین ( برای حمایت از خانواده اش – که پس از آن فرزندش براندون را نیزشامل می شد ) گرفت.
سرانجام ، لی تصمیم گرفت که اگر این کار را در صنعت سینما بخواهد انجام دهد ، باید نقش های خودش را بسازد و وقتی پیشنهاد فیلمی در مورد راهب شائولین را ارایه کرد ، مدیران تلویزیون آن را دوست داشتند.
اما آنها مردی سفید پوست را می خواستند .دیوید کارادین ، برای بازی در نقش اصلی کاندید شده بود. لیندا لی کالدول همسر اومیگوید: این خبر او را ویران کرد و لی ، سرخورده اما مصمم به هنگ کنگ بازگشت و به دنبال کار فیلمهایی بود که هالیوود به او نمی داد.
در هنگ کنگ او در یک سری از فیلمهایی که با نگاه به بازار بین المللی ساخته شده بودند ،حضور یافت. از جمله آنها “The Big Boss” و “Fist of Fury” 1971. موفقیت های وی در خارج از کشور به این معنی بود که لی در نهایت از قدرت کافی ستاره ای برخوردار بود تا تهیه کننده های استودیوی هالیوود او را به عنوان یک مرد پیشرو جدی بگیرند. او به کارش به صورت مداوم ادامه داد تا به نقش اصلی در یک فیلم هالیوودی رسید ” اژدها وارد می شود”.
اما اندکی پیش از نمایش این فیلم ، لی به طور ناگهانی در 20 ژوئیه سال 1973 درگذشت .اوپس از خوردن یک مسکن به نام Equagesic برای سردرد ،درگذشت .مرگ اودر سن 32 سالگی به این معنی بود که او آنقدر زندگی نکرده بود تا شاهد نمایش “فیلم اژدها وارد می شود” در 19 آگوست 1973 با یک هنرپیشه زرد پوست به عنوان ستاره فیلم و با وضعیت تبعیض نژادی در ایالات متحده باشد.
اگر “آب باشید” نقص قابل توجهی دارد ، زیرا فیلم از نمایش جنبه هایی از شخصیت لی خودداری می کند. اشاراتی به بزهکاری او در دوران نوجوانی در هنگ کنگ (که البته ادعا شده)ندارد.. اما مستند”مثل آب باشید” جزئیات زیادی درباره اینکه چرا چهره شدن به عنوان یک هنرمند رزمی برای لی دشوار بود ، ارائه می دهد. نمونه نادری که فیلم ارائه می دهد آن است که لی از زمان پس از نهایی شدن تولید،وارد پروژه ” اژدها وارد می شود ” گردید ، زیرا نسخه های اولیه فیلمنامه فاقد صحنه های رزمی ای که الان در فیلم می بینم بود.
این موضوع نشان می دهد که او به میزان قابل توجهی برای جا انداختن نقش اش دچار دردسر شده است.اما به لطف تلاش های او ، این فیلم سینمایی با نمایش هنرهای رزمی تبدیل به یک فیلم پرتحرک برای کمپانی برادران وارنر در سطح جهان در سال 1973شد .برای اولین بار دریک فیلم هالیوودی صحنه هایی در مورد نمایش فلسفه شرقی و مبارزات رزمی خیره کننده گنجانده شد.
با تمام نقاط ضعفی که در مورد بروس لی وجود دارد ازجمله مرگش در آپارتمان یک زن بازیگر سینما، هواداران لی نیازی به او برای کامل بودن ندارند.
او میراث قدرتمندی را به جا گذاشته که الهام بخش دوستدارانش است. از ثبت نام دانش آموزان با سابقه های متفاوت قومی و نژادی در مدرسه هنرهای رزمی گرفته تا تلاش های شجاعانه او برای بهبود نمایندگی آسیا در هالیوود.
این هنرپیشه رزمی نتوانست راهی برای رهایی از نژادپرستی سیستمی (به ویژه در هالیوود) پیدا کند ، اما او به همراه بازیگران شرقی همچون جیمز شیگتا و آنا می وونگ و نیز افراد دیگری از جمله جکی چان ، جت لی ، جان چو ، مینگ-سد راه را تا حدودی هموار کرد.
با این حال طبق گفته دانشگاه کالیفرنیای جنوبی ، بازیگران آسیایی و آمریکایی آسیایی هنوز در حال مبارزه برای نمایندگی هستند و تنها 1 درصد از نقش های اصلی را در سرگرمی های ایالات متحده به دست می آورند. هالیوود هنوز در ساخت بازیگران غیر سفید به عنوان ستاره تردید دارد .
اما اگر بروس لی زنده بود با پشتکار از توصیه های خود پیروی می کرد. توصیه هایی که میگفت: “همیشه خودتان باشید و این موضوع را نیز را ابراز کنید و همواره به خود ایمان داشته باشید.”
مترجم:احسان محرابی
گروه گزارش