در کارنامه ذبیح اله منصوری تالیف 1400 کتاب ترجمه و13 پایان نامه دکتری!وجوددارد.
ذبیح الله حکیم اللهی دشتی با نام رسانه‌ای منصوری در سال ۱۲۷۶ در سنندج زاده شد.
پدرش کارمند دولت بود و او را به مدرسه فرانسوی آلیانس در سنندج و کرمانشاه سپرد: «پدرم کوچکترین علاقه‌ای به مطالعه نداشت. شوقم به مطالعه از خانواده مادری است .»
۱۶ ساله بود که جسته گریخته ترجمه می‌‌کرد.
۱۹ ساله بود که پدرش را از دست داد: «به خاطر مرگ پدر و به دلیل پسر ارشد بودن عهده‌دار مخارج خانواده شدم، شروع به کار کردم و بالاجبار از ادامه تحصیل دست کشیدم.»
۲۳ ساله بود که در مجله نوبنیاد “کوشش” آغاز به کار کرد و از آن پس نخست داستان‌‌های عشقی و پلیسی و بعد رمان‌‌های تاریخی و آثار مذهبی را به صورت پاورقی در آن نشریه و بعدها ۲۰ روزنامه و مجله دیگر مانند اطلاعات، کیهان، داد، ترقی، ایران ما و سپید و سیاه به چاپ می‌رساند: «اولین داستانی که ترجمه کردم “قبر متروک” از مارسل شووری بود. بسیاری از ترجمه‌هایم سالها در یک مجله چاپ شدند مثلا رمان “عشاق نامدار” طی هشت سال تمام در “سپید و سیاه” که ده‌ها هزار خواننده داشت، منتشر می‌شد.»
۴۳ ساله بود که کار پیوسته‌اش را با مجله “خواندنیها” آغاز کرد و تا تعطیلی آن مجله پس از انقلاب، به آن وفادار ماند.
بر پایه برآورد خودش ۱۴۰۰ کتاب ترجمه کرده که بیشتر آنها زندگینامه شخصیت‌های نامدار مانند تیمور، شاه اسماعیل، حسن صباح و ناپلئون از آثار نویسندگان گمنام فرانسوی و انگلیسی بوده‌اند.
افزون بر این به گفته خود و همکاران نزدیکش ۱۳ پایان‌‌‌نامه دکتری سفارشی و چندین کتاب تاریخی ترجمه و تألیف کرده که به نام سفارش‌دهندگان آنها منتشر شده و مقاله‌‌ها و گزارش‌‌های بسیاری برای روزنامه‌‌‌‌های گوناگون نوشته که نام نویسنده نداشته‌‌‌‌اند.
او در ترجمه پیرو هیچ ضابطه و تعهدی نبود و همواره می‌‌‌خواست در شناسه کتاب به جای “ترجمه” “اقتباس و نگارش از منصوری” بنویسند.
از یک جزوه یا مقاله کوچک مانند “درباره حسن صباح” از پل آمِری کتاب قطور “خداوند الموت” را می‌ساخت، گاه قهرمان داستان را به جزیره‌‌‌‌ها و صحنه‌‌هایی می‌برد که نویسنده نبرده بود و گاه عکس‌های قهرمانان را در چندین صفحه تشریح می‌‌کرد: «دانشجویی می‌گفت: اگر کاغذهایی را که شما بر آنها مطلب نوشته‌‌اید به هم بچسبانند، می‌‌‌‌‌‌شود سه دور گرد زمین گشت.»
از آنجا که اغلب ترجمه‌‌هایش پاورقی روزنامه‌ها بودند، بیش از آنکه در اندیشه رعایت امانت باشد به خواننده آسان‌خوان می‌اندیشید تا جایی که برخی از آثار او زاده تخیل خودش هستند و جستجوی نام نویسنده آنها به جایی نمیرسد.
ذبیح الله منصوری در ۸۹ سالگی در 19 خرداد 1365در تهران درگذشت.
گروه تاریخ