مسجد تاریخی “خانم” به سفارش جمیله خانم ذوالفقاری، توسط استاد اسماعیل بنا در۱۳۲۳ ه ق/۱۲۸۲ش. ساخته شده است. این بنا در بافت قدیمی شهر زنجان در محله فخیم الدوله قرار دارد.
گلدسته های کوتاه و پهن، با تلفیقی از آجر و کاشی، شکل متفاوتی به ظاهر این مسجد در مقایسه با دیگر مساجد داده است. صحن این مسجد با وجود کوچکی بسیار با صفاست ، حوضی در وسط و باغچه ها در چهارگوشه آن قرار گرفته است.
محل زندگی طلاب در اتاق های دور حیاط قرارداشته که در حال حاضر استفاده ای از آن نمی شود.
داخل مسجد محراب بسیار زیبایی دارد . تزئینات و کاشیکاری با رنگ های سفید، صورتی و سبز نشان از سلیقه ای زنانه دارد. این تنوع رنگ در حیاط نیز دیده می شود.
رنگ قالب استفاده شده در کاشی ها زرد، صورتی، سفید و سبز می باشد .
در وقف نامه این مسجد که در ۲۲ محرم ۱۳۲۶ه.ق، تنظیم شده جمیله خانم ذوالفقاری، دخترش قمرتاج خانم را به عنوان اولین متولی این بنا معرفی کرده‌است.
گروه گزارش