بانک شاهنشاهی ایران یا بانک شاهی ایران ،نخستین بانک ایران به شمار می‌آید که در سال ۱۲۶۸خ/ ۱۸۸۹م از سوی بارون جولیوس دو رویتر، بانکدار یهودی انگلیسی، با فرمان ملکه ویکتوریای بریتانیا و به امتیاز دولت ایران تأسیس گردید. این بانک سالها بعد به بانک بریتانیایی خاورمیانه ، تغییر نام داد و امروزه به نام بانک اچ‌اس‌بی‌سی خاورمیانه شناخته می‌شود. این بانک تا سال ۱۳۰۹ به فعالیت خود در زمینه نشر انحصاری اسکناس ادامه داد. در این سال، امتیاز حق انحصاری نشر اسکناس از سوی دولت ایران به مبلغ ۲۰۰ هزار لیره خریداری و به بانک ملی ایران واگذار شد.
ساختمان این بانک مربوط به دوره قاجار است و در ضلع شرقی میدان توپخانه تهران (میدان امام خمینی) قرار دارد. این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۴۴۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این بنای تاریخی با نام محلی «عمارت خورشید»، تنها میراث ارزشمند بازمانده از میدان توپخانه قدیم است و در آن، عناصر تزیینی معماری ایران مانند کاسه‌سازی در نیم‌گنبد، سردر ورودی، کاشیکاری و گچبری به کار رفته است. ستونهای بلند این بنا در فضای داخلی ساختمان و تلفیق هنرمندانه آن با دوره‌های تیزه‌دار و استفاده از چوب در پوشش سقف، یادآور شکوه و عظمت معماری هخامنشی است. معمار طراح این ساختمان، مارکار گالستیانس، معمار ارمنی تبار ایرانی بوده، طرح و اجرای سردر ساختمان اثر استاد حسین لرزاده است و کاشیکاری آن به‌دست حسین کاشی‌پز انجام شده‌است.
در سال ۱۳۰۸ عمارت قدیمی این بانک تخریب و ساختمان کنونی بنا شد که اکنون شعبه‌ای از بانک تجارت است. این بانک در چهلمین سال آغاز به کارش، تصمیم گرفته این بنا را که بخشی از آن در اواخر دهه ۸۰ به مدت حدود یک سال به موزه تبدیل شد را به موزه تبدیل کند. دو طبقه بالای این ساختمان به مدت ۱۰ روز (از ۲۷ بهمن تا ۷ اسفند ۱۳۹۸) به نمایشگاه موقت تابلوهای نفیس نقاشی تبدیل شد. نیز یک شعبه نمادین بانک با طراحی دهه ۴۰ و ۵۰خ به همراه تعدادی از قدیمی‌ترین اسناد صنعت بانکداری کشور نیز در این موزه به نمایش درآمده‌است.
گروه تاریخ