در کتاب “سفرنامه بنجامین نخستین سفیر ایالات متحده امریکا در ایران زمان ناصرالدین شاه”در خصوص پیشینه و نقش و شهرت ایران و تهران به خاطر درخت چنار آمده است:
ایران در سفرنامه ها به سرزمین چنار مشهور است . مارکوپولو هم در سفرنامه خود توصیف دقیقی از چنارها در ایران دارد. به همین علت در سفرنامه خود به ایران لقب سرزمین درخت چنار را داده و می نویسد که چنارهای ایران و مخصوصا ” چنار های خطه خراسان از نظر عظمت و ضمنا زیبائی و طراوت در دنیا بی نظیر است و مسیحیان ، زرتشتی ها و مسلمانان هریک اهمیت خاصی برای درخت چنار قائل هستند و این درخت را گرامی میدارند .
مسیحیان چنار را مقدس میدانند و در روایات مذهبی آنان از چنار به عنوان درخت مقدس نامبرده شده است . زرتشتی ها چنار را یکی از درختان بهشت می دانند و مسلمانان درخت چنار را ” درخت فضل ” می نامند.
در تواریخ قدیم از چنار کهنسال و بزرگی در شهر دامغان ذکر شده است که جنگ میان اسکندر و دارا در نزدیکی آن روی داده بوده است و در افسانه ها آمده که ین درخت چنار دو قسمت مذکر و مونث داشته است . قسمت مذکر آن روزها حرف میزده و قسمت مونت آن شبها سخن می گفته است و اسکندر با شاخه های این درخت مصاحبه کرد، و اطلاعاتی در باره سرنوشت جنگهای خود بدست آورده است . هرودوت نیز از درخت چنار کهنسال دیگری در آسیای صغیر نام می برد که مورد علاقه خشایارشا بوده و در لشکرکشی خود به یونان و هنگام عبور از کنار این درخت مقداری جواهر و طلا آلات را بپای درخت ریخته و آنرا با طلا و جواهر تزئین کرده بوده است ،
در هر صورت شکل و هیکل درخت چنار در دوران گذشته نفوذ و تاثیر زیادی در روحیه مردمان مشرق زمین داشته است . عظمت و بزرگی این درخت و فرم و شکل شاخه های آن که منطقه وسیعی را زیر سایه خود میگیرد و همچنین عمر طولانی و متجاوز از هزار ساله آن ، همه عواملی است که چنار را بعد از درخت سرو مهمترین درخت از نظر ایرانی ها بکند ، زندگی مردم دهات و شهرهای ایران ، همه با درخت چنار آمیخته است . آبادی از نظر ایرانی ها جایی است که چند درخت چنار در آنجا وجود داشته باشد.
در سفرنامه پیترو دلاواله نیز در خصوص ویژگی های تهران آمده است: تهران شهر بزرگی است اما جمعیتش از پایتخت صفوی(قزوین) کمتر است.
هوای فوق العاده گرمی دارد اما پر از درخت‌های میوه و نهرهای بزرگ است. در تمام عمرم و در هیچ کجا اینقدر درخت چنار تنومند و زیبا ندیده بودم .اگر استانبول شهر سروهاست تهران شهر چنارهاست. من به این شهر “شهر چنار” لقب داده‌ام.
گروه تاریخ