به مناسبت سالروز درگذشت عبدالعظیم خان قریب (١٢۵٨ گَرکان- ٣ فروردین ١٣۴۴ تهران) ادیب و دانشمند .خاطره ای از وی ارایه می شود.

آن سالها سرودی بود مهیّج به نام ” ای وطن” که شعر آن را مرحوم میرزا عبدالعظیم خان قریب سروده و آهنگ آن را کلنل علینقی خان وزیری ساخته و خانم قمر الملوک وزیری اشعارش را خوانده بود که بر سر زبانها و به صورت صفحات گرامافونهایِ بوقی ضبط شده بود:

کشورِ ما کشورِ ایران بود
مسکنِ شیران و دلیران بود

پادشهش کوروش و دارا بود
چون جم خسرو شَهِ والا بود

ای وطن ..ای حُبِّ تَو آیینِ من
دوستی ات ..کیشِ من و دینِ من

دولت و اقبال تَو پاینده باد
نام بلندت به جهان زنده باد!

در سالهای تحصیل در دبستان ، روزهای شنبه که شاگردان هر کلاس سر صفها می ایستادند تا به کلاس درس بروند این سرود را دسته جمعی می خواندیم . من هر وقت این سرود را می شنیدم گرم می شدم، غروری به من دست می داد که بعدها متوجه شدم حس ملیت و ایران دوستی است.
به نقل از کتاب در جست و جوی صبح ،جلد ٢ خاطرات عبدالرحیم جعفری

image 141 - پایگاه اطلاع رسانی آژنگ

عبدالعظیم قریب، فرزند میرزا علی سررشته‌دار در مرداد ۱۲۵۸ خورشیدی (رمضان ۱۲۹۶) در قریهٔ گرکان، از توابع آشتیان متولد شد. مقدمات زبان فارسی و عربی را در زادگاه خود آموخت. در نوجوانی در سال ۱۳۱۱ ه‍.ق به تهران آمد و نزد اساتید بزرگ آن روزگار به تحصیل و فراگیری زبان و ادبیات عرب، علم اصول، هیئت و نجوم پرداخت. منطق و حکمت را در مدرسهٔ سپهسالار جدید نزد میرزا طاهر تنکابنی و زبان فرانسوی را در مدرسهٔ دارالفنون فراگرفت. از سال ۱۳۲۰ قمری در مدرسهٔ دارالفنون و سپس در دارالمعلمین مرکزی (بعداً دانشسرای عالی) از نخستین دورهٔ تأسیس آن شروع به تدریس ادبیات فارسی کرد. هنگامی که دانشگاه تهران تأسیس شد، قریب از اولین کسانی بود که به مقام استادی دانشگاه برگزیده شد و در دانشکده ادبیات عهده‌دار تدریس زبان و دستور فارسی شد. این سمت را تا پایان عمر به عهده داشت. وی به عضویت فرهنگستان ایران نیز انتخاب شد و از اعضای برجسته این فرهنگستان به‌شمار می‌رفت.

عبدالعظیم قریب در زبان و ادبیات فارسی و عربی تسلط بی‌مانندی داشت و حدود ۵۸ سال از عمرش را با عشق و علاقه صرف تدریس دستور زبان فارسی و تعلیم و تربیت فرهیختگان ایران کرد. زمانی که وی تدریس را آغاز نمود، در مدارس به زبان فارسی اهمیتی داده نمی‌شد و متون مناسب برای تدریس این زبان به محصلان در دسترس نبود یا اصلاً وجود نداشت. وی قواعد زبان فارسی با به سبک دستورهای فارسی‌زبان اروپایی تدوین کرد و دستور زبان فارسی را در چهار جلد تألیف کرد. وی منتخباتی از نظم و نثر اساتید زبان فارسی را به نام فرائدالادب تهیه کرد که سالها در مدارس تدریس می‌شد. عبدالعظیم قریب در سوم فروردین ۱۳۴۴ در تهران درگذشت.

اکنون فرهنگستان زبان و ادب فارسی، برای قدردانی از خدمات فرهنگی او خانه قدیمش را در روستای گَرَکان بازسازی کرده و مرکز مطالعات دستور زبان فارسی قرارداده و مراسم افتتاح آن در ۲۰ آبان ۱۳۷۸ برگزار شده‌است.



دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *